DE BIBLIOTHEEK VAN MORGEN

Bibliotheken worden steeds meer een knooppunt voor kennis, cultuur en contact. Bij bibliotheken gaat het namelijk al lang niet meer over boeken alleen. Op verschillende nieuwe manieren zijn bibliotheken dagelijks bezig om van meerwaarde te zijn.
De steeds digitaler wordende samenleving speelt hier een belangrijke rol in en heeft daardoor ook een groot effect op het dagelijks werk van de bibliotheekmedewerker. Zo worden bestanden tegenwoordig online opgeslagen, gedeeld en bewerkt, kan er via internet gebeld worden en worden steeds meer vergaderingen online gehouden. De bibliotheek verandert en richt zich hierdoor ook meer op innovatieve methoden en werkwijzen, om aan te blijven sluiten bij de verwachting en de behoefte van de bezoeker.

Innovatie is hiermee een belangrijk uitgangspunt voor de bibliotheek van de toekomst. Om te innoveren zullen veranderingen doorgevoerd moeten worden en dat wordt nog wel eens gezien als een lastig onderwerp. Enerzijds omdat verandering door medewerkers gezien kan worden als bedreiging, anderzijds omdat men bij verandering niet altijd zeker is van de uitkomst. Immers qua inkomsten is de bibliotheek voornamelijk afhankelijk van subsidies en daar moet verantwoord mee worden omgegaan. Gelukkig zien de meeste bibliotheken in dat innovatie en dus verandering nodig is om te kunnen blijven bestaan. Dit blijkt ook wel uit de bereidheid om te investeren in innovatie oplossingen voor de toekomst, zoals Cloudwerken, narrowcasting, online ticketsystemen, bezoekerstellers en meer (Koninklijke Bibliotheek, z.d.). Bij innovatie is het van belang dat bibliotheken zich richten op de 21 century skills, oftewel de competenties voor de toekomst. Deze competenties zijn nodig, wil de bibliotheek een maatschappelijke rol blijven vervullen in de toekomst. De competenties ‘nieuw leiderschap’ en ‘nieuw delen’ worden hierbij beschouwd als essentiële factoren.

Nieuw leiderschap
Nieuw leiderschap heeft betrekking op de overgang van een hiërarchische structuur naar een bibliotheek als netwerkorganisatie. Bij nieuw leiderschap wordt de autonomie namelijk lager in de organisatie gelegd. Je vertrouwt op de zelfstandigheid van je medewerkers en bent ervan overtuigd dat ze zelf de juiste beslissingen kunnen maken. Momenteel wordt er bij de meeste bibliotheken nog teveel aandacht besteed aan de hiërarchische indeling, wat niet aansluit bij de transitie die bibliotheken door zouden moeten maken richting een knooppunt voor kennis, cultuur en contact. Dit brengt uitdagingen met zich mee. De bibliotheek heeft rekening te houden met uiteenlopende stakeholders en belangen. De hoeveelheid vragen, waarmee het team te maken heeft, neemt alleen maar toe en de onderlinge afhankelijkheid in het team wordt groter. Het management moet zijn medewerkers loslaten en vertrouwen op hun zelfstandigheid en kennis. Hoe weet je zeker dat die mensen gemotiveerd en voldoende geschoold zijn om de juiste beslissingen te nemen? Een succesvolle transitie naar het nieuwe leiderschap vergt tijd en adoptie, maar bovenal de acceptatie dat met het nieuwe leiderschap de bibliotheek van morgen, vandaag begint. Nieuw leiderschap is namelijk geen functie maar een proces van een hele organisatie.

Nieuw delen
Nieuw delen staat in het teken van nieuwe manieren van omgaan met informatie, waarbij verbindingen, communities en netwerken steeds belangrijker worden. Een goed voorbeeld van een systeem wat nieuw delen omarmt en op grotere schaal steeds meer wordt gebruikt onder de bibliotheken is ‘de Cloud’. Als containerbegrip omschrijft ‘de Cloud’ niet direct een functie. Het omschrijft wel de betekenis en dat is namelijk mondiaal, beschikbaar en toegankelijk. ‘de Cloud’ biedt een mondiaal netwerk met aanbieders en diensten met elk hun unieke functie. Het biedt ons oneindig veel mogelijkheden voor het beheren en opslaan van gegevens, het uitvoeren van toepassingen of het leveren van services en content, zoals webmail, kantoorsoftware of sociale media. Daarom is ‘de Cloud’ optimaal geschikt voor bibliotheken. Het biedt ondersteuning voor de bibliotheek in de transitie naar een knooppunt van kennis, cultuur en contact. Met een beveiligde online omgeving kunnen medewerkers gebruik maken van programma’s zoals Microsoft365, waarmee men kan samenwerken en waar documenten veilig kunnen worden bewerkt, opgeslagen en gedeeld. Inspelen op verandering is met ‘de Cloud’ een stuk gemakkelijker. Het biedt de bibliotheek een ontwikkelplatform om aan te kunnen sluiten bij de snelle verandering die onze digitale maatschappij ondergaat. ‘De Cloud’ is hiermee een essentieel onderdeel geworden van het nieuw delen, wat beschouwd kan worden als een digitale ontwikkeling die ingezet kan worden om bibliotheken te ondersteunen en te versterken.

Uitgaven versus inkomsten
Aangenomen kan worden dat investeren in de toekomst essentieel is voor een rooskleurig toekomstperspectief. Echter wordt verondersteld dat bibliotheken steeds minder te besteden hebben, vanwege krimpende gemeentebudgetten. Bibliotheken zullen dus secuurder moeten zijn in het doen van uitgaven. Een dilemma, waarbij men enerzijds op de uitgaven moeten letten en anderzijds juist moeten investeren, om aan te haken bij de ontwikkelingen op langere termijn. De transitie naar de bibliotheek van morgen is onvermijdelijk, dus zullen er keuzes gemaakt moeten worden. Volgens ‘bibliotheek inzicht 2021’, worden uitgaven voor ICT-diensten gezien als noodzakelijk voor het functioneren en ontwikkelen van bibliotheken. Met dit gegeven lijkt de bibliotheek voor een lastige keuze te staan, echter is de oplossing vrij logisch. Om als bibliotheek de juiste keuzes te maken met betrekking tot ICT investeringen, is het belangrijk te starten met het juiste fundament. een krachtige ICT-infrastructuur vormt de fundering voor de bibliotheek van morgen. Essentieel bij het juiste fundament is de keuze van uw ICT partner. Een juiste ICT partner helpt u te verbeteren op de vlakken waar u dat nodig acht. Zo kan een geschikte ICT-partner, met expertise in uw branche, ondersteuning bieden bij het verbeteren en automatiseren van diverse processen. Slimme toepassingen kunnen worden ingezet die aansluiten bij uw dagelijkse werkzaamheden. Daarnaast brengt u met de juiste ICT-partner meer kennis in huis, worden de medewerkers uiteindelijk zelfredzamer en kunt u kosten besparen. Op deze manier is het mogelijk om te innoveren én werkt u samen met uw ICT-partner aan de bibliotheek van morgen.